Igor Mitoraj

Tytuł Honorowego Obywatela Gminy Oświęcim przyznano pośmiertnie Igorowi Mitorajowi jako wyraz najwyższego szacunku i podziwu dla Jego talentu i działalności twórczej. Taką uchwałę podjęła Rada Gminy na swym uroczystym posiedzeniu w dniu 25 października 2023 r.

Igor Mitoraj (ur. 26 marca 1944 w Oederan (Niemcy), zm. 6 października 2014 w Paryżu) – polski rzeźbiarz, od 1968 tworzący poza granicami kraju (Francja, Włochy), znany z wielkogabarytowych rzeźb, przedstawiających uszkodzone ludzkie korpusy, zdobył uznanie i popularność na skalę międzynarodową.

Był synem deportowanej polskiej robotnicy przymusowej i francuskiego jeńca wojennego, oficera Legii Cudzoziemskiej. Po zakończeniu wojny przyjechał z matką do jej rodziców w Polsce. Dzieciństwo i młodość spędził w miejscowości Grojec pod Oświęcimiem. Po ukończeniu Liceum Plastycznego w Bielsku-Białej w 1963 wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie studiował malarstwo pod kierunkiem Tadeusza Kantora.

Po ukończeniu krakowskiej ASP miał swoją pierwszą indywidualną wystawę w krakowskich "Krzysztoforach", po czym wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował studia w École nationale supérieure des beaux-arts. W stolicy Francji zaczynał jako malarz i grafik. Fascynacja sztuką i kulturą latyno-amerykańską, której doświadczył podczas rocznej podróży dookoła Meksyku wyzwoliła w nim zainteresowanie rzeźbiarstwem. Swoje prace wystawiał w galerii "La Hune" w Dzielnicy Łacińskiej Paryża, związanej z księgarnią o tej samej nazwie (1976).

Po otrzymaniu propozycji przygotowania wystawy dla galerii "ArtCurial" w Paryżu, prowadzonej przez bratanka ówczesnego prezydenta Francji, Mitteranda wyjechał na rok do centrum artystycznych odlewni w brązie oraz kamieniarzy, zajmujących się obróbką marmuru w Pietrasanta we Włoszech. Tam powstały jego pierwsze prace w brązie oraz monumentalne rzeźby z białego marmuru z pobliskiej Carrary.

Od momentu wystawy ArtCurial w 1977 rzeźby i rysunki Igora Mitoraja pokazano na 120 wystawach indywidualnych na całym świecie. Jego rzeźby, często gigantycznej wielkości, stoją w reprezentacyjnych punktach wielu miast – m.in. w Paryżu na La Défense oraz w Rzymie, Mediolanie, Lozannie, Londynie, Krakowie, Scheveningen koło Hagi, w USA i Japonii.

Igor Mitoraj dzielił swój czas pomiędzy Paryżem i Pietrasantą, gdzie od 1983 miał swoją pracownię. Wiele z jego rzeźb powstawało z glinianego lub gipsowego oryginału w odlewniach i pracowniach kamieniarskich Pietrasanty, gdzie od setek lat stosuje się te same techniki. Jako rzeźbiarz-samouk, odwoływał się do warsztatu przeszłości, wzorując się na twórczości Michała Anioła i Antonia Canovy. Jednocześnie poszukiwał nowej estetyki, która oddawałaby ducha współczesności.

Głównym tematem rzeźb Mitoraja jest ludzkie ciało, jego piękno i kruchość, a także głębsze aspekty ludzkiej natury, które pod wpływem czasu i okoliczności ulegają wynaturzeniu. Odwołując się, nawet dosłownie (niekiedy już w tytule rzeźby: Ikar, Tyndareus, Centauro, Eros, Mars, Gorgona, Paesaggio Ithaka), do mitologii lub historii Grecji i Rzymu, niejako „cytuje” piękno i idealne proporcje rzeźb klasycznych, jednocześnie uzmysławiając odbiorcy ich ludzką naturę i niedoskonałość poprzez umyślne spękania i uszkodzenia powierzchni posągów, a nawet powalenie ich na ziemię. Mityczni bohaterowie, zranieni, niedoskonali patrzą niemo na widza pustymi oczodołami, często zakryci całunami, niczym istoty ranne lub kalekie, niejednokrotnie niemi – z ustami zakrytymi tkaniną. Styl polegający na nawiązaniu do antyku, do którego wprowadził wyraźne akcenty nowoczesności jest obecnie rozpoznawany przez miłośników sztuki na całym świecie.

W 2003 otrzymał tytuł doktora honoris causa krakowskiej ASP. Był to pierwszy doktorat honorowy przyznany przez tę uczelnię.

5 października 2005, podczas uroczystości w krakowskim magistracie został uhonorowany przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Postanowieniem z 24 kwietnia 2012 „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej” został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Wręczenie odbyło się 3 maja 2012.