|
BRZEZINKA
Rejestr zabytków nr A-714/95.
GROJEC
Grojecki kościół parafialny pod wezwaniem Św. Wawrzyńca zbudowany został w XVII w. a w drugiej połowie XIX wieku przystawiono murowane dobudówki, kaplicę i zakrystię. Kościół jest mocno zdobiony; zachwycają malowidła na ścianach i witraże. Spoczywają tu możni właściciele Grojca. Kościół stoi tuż przy rezydencji zwanej potocznie Pałacem Radziwiłłów, od nazwiska ostatnich właścicieli.
Neogotycki, murowany pałac w Grojcu z mansardowym dachem, związany z rodem min. Bobrowskich i Radziwiłłów, powstał w XIX wieku. W latach 50-tych XX wieku w całości został przystosowany dla potrzeb Państwowego Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego dla Dzieci. Pałac otoczony jest parkiem krajobrazowym o pomnikowym drzewostanie.
Neolityczna osada kultury lendzielskiej usytuowana na Górze Grojeckiej (270,3 m npm) wcinającej się cyplem w dolinę zalewową Sołygiczne i obszar 104-49 nr st. ob. 1 nr rej. A-438/8 grunty pól uprawnych nr 935/1, 935/2, 935/3, 935/4, 935/5, 935/8, 935/9, 935/10, 935/11, 939/1, 939/2, 938, 940, 941.
HARMĘŻE
XIX-wieczny dwór w Harmężach (obecnie Zespół Szkolno-Przedszkolny)posiada unikalną formę fasady w stylu dworku romantycznego. Dwór otoczony jest przez kompleks parkowy z kilkoma starymi drzewami, stanowiącymi pomniki przyrody. Rejestr Zabytków Nr A-290/78.
ŁAZY
Średniowieczny gródek stożkowaty, stanowisko 1, usytuowany na wysuniętym cyplu, otoczonym z trzech stron wodami stawu rybnego (dz. katastralna pgr 101/4). Posiada regularny kształt kolisty o średnicy ok. 30 m i otoczony jest dość dobrze zachowaną fosą o szerokości ok. 1,5 m oraz zewnętrznym wałem porośniętym zabytkowymi dębami. Ochronie konserwatorskiej na mocy wpisu do rej. zabytków pod Nr A-441/84 podlega obszar w granicy parceli nr 101/4.
Licząca 500 lat świątynia w Porębie Wielkiej, kościół parafialny Św. Bartłomieja, jest perełką szesnastowiecznej architektury. Kryty gontem, z trzech stron otoczony jest otwartymi drewnianymi sobotami. Ołtarze, ambona oraz organy wykonane są w stylu rokoko. Zachowały się ślady renesansowych malowideł z charakterystycznymi ornamentami i antepedium pod głównym ołtarzem. Zaciekawiają też późniejsze XIX-wieczne dzieła malarskie A. Giebułtowskiego i A. Grottgera. Ochronie konserwatorskiej na podstawie wpisu do rejestru zabytków (nr A - 364/78) podlega budynek kościoła w całości, wraz z najbliższym otoczeniem tj. cmentarz wraz ze starodrzewem, oraz wyposażenie kościoła, (objęte ochroną na podstawie odrębnego wpisu do rej. nr B-68.
Dwór (obecnie szkoła podstawowa) wzniesiony w 1876 roku przez hr. Ignacego Bobrowskiego według planów Franciszka Marii Lanci'ego w stylu neogotycko-mauretańskim, murowany, piętrowy, częściowo zniekształcony przebudową dokonaną w roku 1958, stanowi przykład eklektycznej architektury dworskiej. W sąsiedztwie dworu znajdowała się oficyna drewniano-murowana tzw. "Grottgerówka" z 1768 r., w której mieszkał w 1866 r. Artur Grottger, tworząc tu rysunki z cyklu "Wojna". W 2000 roku została zburzona ze względu na zły stan techniczny. Obiekty zlokalizowane są na terenie angielskiego krajobrazowego parku roślinno-wodnego z połowy XVIII wieku. Ochronie konserwatorskiej podlega budynek dworu oraz park. Rejestr Zabytków Nr A-290/78.
RAJSKO
W Rajsku mieści się pałac wzniesiony w XVII w. przez hrabiów Bobrowskich. Stanowi dobry przykład eklektycznej architektury rezydencjonalnej, z wieloboczną basztą narożną i krenelażowymi attykami Budynek otacza dawna zabudowa gospodarcza. Całość zlokalizowana jest na terenie parku krajobrazowego z pomnikowym drzewostanem.
WŁOSIENICA
Ciekawą budowlą w Gminie jest murowany klasycystyczny kościół pod wezwaniem Michała Archanioła we Włosienicy, z I połowy XIX wieku.
Na szczególną uwagę zasługują liczne i urokliwe kapliczki przydrożne, murowane, wolno stojące lub nadrzewne. Do tej pory w niektórych wsiach, w maju, zbierają się ludzie, by śpiewać przy nich maryjne pieśni. Ludzie kwiecą je z okazji ważnych świąt.
|
